Wiele substancji, nie tylko serotonina czy dopamina, lecz również takich jak chociażby amoniak, czy właśnie tauryna – uznawanych jest za neuroprzekaźniki. Substancję można uznać za neuroprzekaźnik, jeżeli spełnia ona następujący zestaw kryteriów:
- substancja i / lub jej enzym syntezujący (wytwarzający) musi być obecny w komórkach układu nerwowego,
- najlepiej, gdy największa koncentracja wyżej wymienionych ma miejscu w zakończeniu nerwowym;
- jest uwalniana po stymulacji w sposób zależny od wapnia;
- wywołuje określoną reakcję fizjologiczną;
- istnieje specyficzny receptor dla danej substancji,
- istnieje mechanizm inaktywacji, aby zakończyć działanie przypuszczalnego neuroprzekaźnika.
Tauryna wykazuje wiele funkcji komórkowych, w tym centralną rolę jako neuroprzekaźnik. Jest to aminokwas – czyli budulec białek. Jej nazwa pochodzi od łacińskiego słowa taurus , co oznacza wół lub byk.
Ważną funkcją tauryny jest jej funkcja neuroochronna. Bierze ona udział w utrzymywaniu integralności strukturalnej błon, w regulacji transportu wapnia i zachowaniu równowagi – czyli homeostazy. Tauryna wywiera swoje funkcje neuroprotekcyjne przeciwko ekscytotoksyczności wywołanej przez glutaminian:
- zarówno zmniejszając powodowany podwyższonymi poziomami glutaminianu wzrost wewnątrzkomórkowego poziomu wapnia. Wysokie poziomy wapnia są dla komórek układu nerwowego zabójcze;
- jak i poprzez zwiększanie długości życia komórki, opóźniając moment zajścia apoptozy – czyli śmierci komórki – nadmiar glutaminianu powoduje wyrzut kalpainy, która rozpoczyna kaskadę reakcji biochemicznych skutkujących apoptozą;
- zmniejsza ilość glutaminianu stymulując pracę enzymu GAD – który umożliwia przemianę glutaminianu do GABA – neuroprzekaźnika o właściwościach neuroprotekcyjnych, wyciszających, tonizujących elektryczność mózgu.
Co więcej w kontekście równowagi glutaminian-GABA tauryna:
- potrafi wiązać się z receptorami GABA w mózgu, które odgrywają kluczową rolę w kontrolowaniu i uspokajaniu ośrodkowego układu nerwowego.
Dodatkowo, pozostając w klimatach neurochemii – fluktuacje poziomów tauryny i dostępności jej transporterów są związane z zaburzeniami poznawczymi. Podwyższone poziomy tauryny w okresie prenatalnym i okołoporodowym upośledzają funkcje poznawcze dziecka. Natomiast w przypadku różnych chorób i schorzeń wiązanych z charakterystycznym osłabieniem funkcji poznawczych – choroba Alzheimera, modele niedokrwienne, choroby umysłowe, czy w zwyczajnym procesie starzenia, tauryna poprawia funkcję poznawczą na wiele różnych sposobów:
- wpływając na pracę receptorów GABA A;
- działając neuroochronnie i hamując stany zapalne;
- działając antyoksydacyjnie poprzez stymulację genu NRF2, a więc całego zarządzania pracy antyoksydantów;
- wspierając powstawanie nowych mitochondriów i neuronów.
W przypadku zaburzeń aktywności amyloidowej, tauryna w postaci nieco odmiennej – homotauryny (zawiera o jeden węgiel więcej w swojej budowie), pozyskanej z czerwonych alg morskich, w badaniach zapewnia efekt neuroprotekcyjny u osób z chorobą Alzheimera.
Dodatkową zaletą tauryny jest jej zdolność do zmniejszania poziomów stresu oksydacyjnego – w szczególności poziomów wewnątrzkomórkowych H2O2 (czyli wody utlenionej, mogącej uszkadzać delikatne struktury komórkowe). Wpływ zbawienny będzie nie tylko w przypadku układu nerwowego, dzięki swoim antyoksydacyjnym właściwościom tauryna może chronić także inne obszary naszych ciał przed uszkodzeniem przez wolne rodniki i toksyny, jak np. komórki wątroby. W jednym badaniu 2 gramy tauryny przyjmowane trzy razy dziennie zmniejszały markery uszkodzenia wątroby, jednocześnie zmniejszając stres oksydacyjny (link; link).
Jednak to nie koniec pozytywnego wpływu na wątrobę…
Żółć, wodny roztwór wytwarzany i wydzielany przez wątrobę, składa się głównie z soli żółci, fosfolipidów, cholesterolu, sprzężonej bilirubiny, elektrolitów i wody. W jelicie cienkim kwasy żółciowe ułatwiają trawienie i wchłanianie lipidów. Tylko około 5% tych kwasów żółciowych jest ostatecznie wydalanych. Pierwotne kwasy żółciowe ulegają dehydroksylacji przez bakterie w jelicie cienkim, tworząc odpowiednio drugorzędowe kwasy żółciowe, kwas dezoksycholowy i kwas litocholowy. Zarówno pierwotne, jak i wtórne kwasy żółciowe są sprzężone przez wątrobę z aminokwasem, glicyną lub tauryną. Sprzężone kwasy żółciowe są znane jako sole żółciowe.
Tauryna buduje żółć, która jest nam niezbędna do życia, ponieważ opiekuje się takimi procesami jak chociażby:
- trawienie – w szczególności pełne trawienie tłuszczów,
- aktywacja innych enzymów – np. lipaz produkowanych przez trzustkę,
- absorpcja różnych substancji (np. ADEK),
- wydalanie, m.in. metali ciężkich, toksyn, bakterii, pigmentu (stąd jej osłabione wydzielnictwo skutkuje bladym kolorem stolca),
- stymulowanie zwrotne autoprodukcji,
- opieka nad homeostazą wśród mikroflory jelitowej,
- regulacja sprawności wypróżnień (mucyna – smar),
- regulacja kwasowości żołądka.
Przyjmowanie tauryny zmniejsza również ryzyko rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Co ciekawe, to właśnie ona przyczynia się do długowieczności Japończyków (link), którzy mają najniższą śmiertelność z powodu choroby wieńcowej w krajach rozwiniętych. Badacze obserwują stabilną korelację pomiędzy obniżonymi poziomami tauryny, a rozwojem kardiomiopatii, polega ona w dużym stopniu na regulacji przez ten aminokwas normalnej funkcji skurczowej. Dodatkowo znów pojawia się aspekt tauryny jako regulatora stresu oksydacyjnego. Tauryna stabilizuje błony poprzez bezpośrednie interakcje z fosfolipidami. Może jednak hamując aktywność enzymu PEMT (produkcja fosfatydylocholiny – jednego z głównych fosfolipidów budujących błony komórek), zmieniać proporcję fosfatydylocholiny i fosfatydyloetanoloaminy w błonach komórek – uważać muszą wówczas na jej suplementację osoby które z diety wykluczają główne źródła choliny, jak jaja czy pokarmy odzwierzęce. W szczególności jeśli do wybiórczości w diecie dochodzi wiek menopauzalny lub inne formy zaburzeń endokrynnych skutkujące obniżonymi poziomami estrogenów – które niezbędne są dla pracy enzymu PEMT. Dlatego również, mimo właściwości silnie regenerujących wątrobę (antyoksydacja, wyrównanie prób wątrobowych), tauryna nie będzie w stanie zdziałać cudów dla wątroby, której pogorszony stan wynika bezpośrednio z silnych niedoborów choliny, a w szczególności fosfatydylocholiny.
Wymienić można wiele jej zalet, dodajmy jeszcze kilka z tych bardziej praktycznych:
- Wpływ tauryny na nerki: tauryna wpływa na przepływ krwi we wszystkich typach naczyń (naczyń włosowatych, żył i tętniczek) poprzez kilka mechanizmów, jak np. aktywność syntazy NO, metabolizm erytrocytów, aktywność układu RAA i napięcie naczyniowe. W kłębuszku nerkowym najważniejsza jest wartość tauryny jako przeciwutleniacza. W kanaliku proksymalnym tauryna wpływa na transport sodu i wchłaniane. W rdzeniu tauryna ma kluczowe znaczenie dla regulacji objętości komórek, wpływając na ich osmolalność.
- Tauryna może zapobiegać występowaniu i rozwojowi nefropatii cukrzycowej poprzez obniżanie poziomu glukozy we krwi (wpływa stymulująco na pracę trzustki i produkcję insuliny), poprawę metabolizmu lipidów oraz polepszony metabolizm błon kłębuszków nerkowych i czynność nerek.
- Ochronny wpływ przy zatruciu arsenem: nadmierna obecność arsenu w organizmie skutkuje nadprodukcją reaktywnych form azotu (RNS) w tkance mózgowej i powoduje stopniowe uszkodzenie komórek nerwowych. Tauryna pośredniczy w hamowaniu odpowiedzi zapalnych (stymulując pracę syntaz tlenku azotu (iNOS). Bezpośrednio natomiast wykazuje działanie umożliwiające wychwytywanie wolnych rodników – działanie przeciwutleniające, co skutkuje zmniejszoną ilością wytwarzanych anionów ponadtlenkowych, skutkując neuroprotekcyjnym działaniem, a nawet prowadząc do poprawy neurobehawioralnej u pacjentów. Tauryna zarówno może sprawdzić się przy zatruciach arsenem, co niestety jest często spotykane wśród naszych pacjentów, jak i profilaktycznie w bardzo niskich dawkach w przypadku osób, których woda bieżąca zawiera dość wysokie ilości arsenu.
- Układ rozrodczy: w przypadku osób starszych, a także wykazujących problemy z płodnością, suplementacja tauryny może stymulować wydzielanie LH i testosteronu, zwiększać poziomy enzymów pracujących w obszarach jąder, zwiększać ochronę antyoksydacyjną jąder i poprawiać jakość nasienia.
- Mitochondria: zmniejszoną zdolność wysiłkową można bardzo często przypisać zmniejszonej zdolności buforowania protonów w mitochondriach, czyli zaburzenia pracy na etapie samego łańcucha oddechowego – skutkuje to zmniejszoną ilości energii ATP, której potrzebują nasze komórki do funkcjonowania. Często w takim przypadku efektywnie pomóc może suplementacja karnozyną, która poprawia przepływ protonów. Jednak zubożenie wewnątrzkomórkowych poziomów tauryny również będzie związane bezpośrednio z zaburzeniem pracy mitochondriów, przypisuje jej się bowiem jedną z ważniejszych ról – regulatora pH macierzy mitochondrialnej, który również kontroluje buforowanie w łańcuchu oddechowym.
Obecnie producenci dodają taurynę do mieszanek dla niemowląt, suplementów diety i napojów energetycznych. W diecie, można spotkać ją w wielu produktach pochodzenia zwierzęcego, w tym w owocach morza, wołowinie i mięsie kurczaków. Produkty charakterystyczne dla diet wegańskich i wegetariańskich również zapewniają pewne jej ilości, jednak nie jest to już tak duża koncentracja jak w przypadku pokarmów odzwierzęcych.
Skutki uboczne
Tauryna to substancja najczęściej bardzo dobrze tolerowana. Osoby, które powinny zwrócić przy jej zwiększonej podaży szczególną uwagę to ludzie z niewydolnością kory nadnerczy, stanem, w którym nadnercza wytwarzają małe ilości steroidów, w takim przypadku można doświadczyć obniżenia temperatury ciała i zwiększenia poziomów potasu, w wyniku spożywania terapeutycznych ilości tauryny.
U osób z padaczką, które przyjmują 1,5 g (g) tauryny dziennie lub więcej (jednak jest to naprawdę ogromna ilość), skutki uboczne obejmować mogą również:
- nudności,
- zawroty głowy,
- ból głowy,
- trudności w chodzeniu.
Źródła:
L’Amoreaux, WJ, Marsillo, A. i El Idrissi, A. Charakterystyka farmakologiczna receptorów GABA A u myszy karmionych tauryną. J Biomed Sci 17, S14 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S14
Lin, S., Yang, J., Wu, G. i in. Zapobiegawczy wpływ tauryny na eksperymentalną nefropatię cukrzycową typu II. J Biomed Sci 17, S46 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S46
Wu, J., Prentice, H. Rola tauryny w ośrodkowym układzie nerwowym. J Biomed Sci 17, S1 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S1
Abebe, W. (2008). Wpływ tauryny na reaktywność aorty szczurów z cukrzycą . Nauki przyrodnicze , 82 (5-6), 279-289. https://doi.org/10.1016/j.lfs.2007.11.012
Tsolaki M. Future strategies of management of Alzheimer’s Disease. The role of homotaurine. Hell J Nucl Med. 2019 Jan-Apr;22 Suppl:82-94. Review. PubMed PMID: 30877726.
Chen C, Xia S, He J, Lu G, Xie Z, Han H. Roles of taurine in cognitive function of physiology, pathologies and toxication. Life Sci. 2019 Aug 15;231:116584. doi: 10.1016/j.lfs.2019.116584. Epub 2019 Jun 18. Review. PubMed PMID: 31220527.
Hundt M, Basit H, John S. Physiology, Bile Secretion. 2019 May 5. StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2020 Jan-. Available from http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470209/ PubMed PMID: 29262229.
Schaffer, SW, Ju Jong, C., KC, R. i in. Fizjologiczne role tauryny w sercu i mięśniach. J Biomed Sci 17, S2 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S2
Chesney, RW, Han, X. i Patters, AB Tauryna i układ nerkowy. J Biomed Sci 17, S4 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S4
Yamori, Y., Taguchi, T., Hamada, A. i in. Tauryna w zdrowiu i chorobach: spójne dowody z badań eksperymentalnych i epidemiologicznych. J Biomed Sci 17, S6 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S6
Yang, J., Wu, G., Feng, Y. i in. Wpływ tauryny na reprodukcję samców u szczurów w różnym wieku. J Biomed Sci 17, S9 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S9
Ma, N., Sasoh, M., Kawanishi, S. i in. Ochronny wpływ tauryny na stres nitrozacyjny w mózgu myszy przy długotrwałej ekspozycji na arsen. J Biomed Sci 17, S7 (2010). https://doi.org/10.1186/1423-0127-17-S1-S7
Hu YH, Lin CL, Huang YW, Liu PE, Hwang DF. Dietary amino acid taurine ameliorates liver injury in chronic hepatitis patients. Amino Acids. 2008 Aug;35(2):469-73. Epub 2007 Aug 10. PubMed PMID: 17690950.
Miyazaki T, Bouscarel B, Ikegami T, Honda A, Matsuzaki Y. wpływ tauryny na uszkodzenie wątroby w modelu choroby wątroby i wątroby komórki gwiaździste. Adv Exp Med Biol. 2009; 643: 293–303. doi: 10.1007 / 978-0-387-75681-3_30. PubMed PMID: 19239160.
El Idrissi A, L’Amoreaux WJ. Selektywna oporność myszy karmionych tauryną na napady wzmocnione izoniazydem: test funkcjonalny in vivo na aktywność dekarboksylaza kwasu glutaminowego. Neuronauka. 15 października 2008 r .; 156 (3): 693–9. doi: 10.1016 / j.neuroscience.2008.07.055. Epub 2008 3 sierpnia. PubMed PMID: 18727952.
Yamori Y, Liu L, Mori M, Sagara M, Murakami S, Nara Y, Mizushima S: Tauryna jako czynnik odżywczy dla długowieczności Japończyków ujawniony w światowym badaniu epidemiologicznym. Adv Exp Med Biol. 2009, 643: 13–25. pełny tekst.
Deminice, Rafael & Rosa, Flávia & Mendes da Silva, Lilian & Jordao, Alceu. (2014). Taurine supplementation does not decrease homocysteine levels and liver injury induced by a choline-deficient diet. Life sciences. 105. 10.1016/j.lfs.2014.04.015.
Komentarze