Giardioza – niedociśnienie, anemia, problemy jelitowe…

Giardioza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka, która wiąże się z szeroką listą objawów klinicznych, od postaci bezobjawowej, do ostrej lub przewlekłej choroby biegunkowej z bólem brzucha i nudnościami.

Giardia lamblia jest potencjalnym patogenem zoonotycznym. Oznacza to, że niektóre genotypy mogą występować zarówno u zwierząt, jak i u ludzi, a także mogą być między nimi przenoszone. Obecność pasożytów wykazano u kotów, psów, zwierząt domowych i dzikich, z zwłaszcza u bobrów.

Cykl rozwojowy tego pasożyta odbywa się w jednym osobniku a do zarażenia dochodzi na drodze fekalno-oralnej. Najczęściej do połknięcia cyst dochodzi podczas spożycia zanieczyszczonej wody lub zanieczyszczonego pokarmu. Łatwa droga zakażenia bezpośredniego oraz niewielka ilość cyst potrzebnych do zainfekowania organizmu, powoduje że Giardioza jest chorobą powszechną wśród dzieci uczęszczających do żłobka lub przedszkola. Cysty są wydalane wraz z kałem żywiciela nieregularnie i w zmiennej liczbie, ponadto są oporne na działanie czynników środowiska zewnętrznego. W niskich temperaturach i dużej wilgotności mogą przetrwać nawet kilka miesięcy. Jak się okazuje niskie stężenia chloru nie są wystarczającą metodą oczyszczenia wody z cyst lamblii, dlatego też nadal pozostaje ona głównym źródłem zakażenia Giardiozą.

Większość infekcji wywołana pierwotniakiem Giardia lamblia ma charakter samoograniczający, chociaż dość często zdarza się ponowna infekcja lub infekcja przewlekła. Postać przewlekła nie zawsze występuje u osób, u których obserwowano ostrą fazę choroby. W postaci tej nie zawsze też występuje biegunka, obserwuje się raczej luźne stolce, pobolewanie w jamie brzusznej, dyskomfort, wzdęcia, gazy i chudnięcie. Przewlekła choroba powoduje upośledzenie wchłaniania, niedobór laktazy (enzymu odpowiedzialnego za trawienie laktozy), witaminy A, witaminy B12 oraz kwasu foliowego. U dzieci może doprowadzić do zahamowania wzrostu i upośledzenia funkcji poznawczych.

Do najczęstszych objawów klinicznych Giardiozy należą:

biegunka – występuje u 90% zakażonych osób (szybszy przepływ treści przez układ pokarmowy mogą prowokować zarówno toksyny, których organizm chce się pozbyć jak i bardzo częsta współobecność paciorkowców wraz z Giardią, które to produkując serotoninę napędzają perystaltykę),
złe samopoczucie,
osłabienie.
wzdęty brzuch, dotyczą 70-75% chorych,
bóle brzucha,
nudności i wymioty,
tłuste stolce o nieprzyjemnym zapachu,
utrata masy ciała, która występuje u ponad 50% pacjentów,
anoreksja,
rzadko gorączka.
bladość skóry, zasinienie okolic oczu spowodowane postępującym niedoborem żelaza,
niedociśnienie,
cicha duszność.

Wyżej wymienione objawy są wynikiem procesów zachodzących w jelitach pod wpływem „działalności” lamblii. Jednym z poważniejszych skutków ubocznych Giardiozy jest zespół złego wchłaniania składników odżywczych, jako konsekwencja zaburzenia bariery jelitowej spowodowanej z jednej strony skróceniem mikrokosmków a z drugiej strony rozrostem krypt, co wpływa na znaczne ograniczenie powierzchni chłonnej jelit oraz ich przepuszczalność. Dochodzi również do zmiany składu mikroflory jelitowej na rzecz mikrobioty patogennej.

Objawy pozajelitowe są rzadkie i obejmują objawy alergiczne, takie jak pokrzywka, rumień wielopostaciowy, skurcz oskrzeli, reaktywne zapalenie stawów i choroby dróg żółciowych. Etiologia takich objawów pozajelitowych jest prawdopodobnie wynikiem aktywacji układu odpornościowego gospodarza i reaktywności krzyżowej / naśladownictwa molekularnego.

Zakażenie Giardia lamblia może powodować również objawy natury neurologicznej tj. drażliwość, zaburzenia snu oraz depresję. Poważnym zaburzeniem, które może być wywoływane przez lamblie jest neurastenia, która objawia się przede wszystkim przewlekłym zmęczeniem, ale w jej przebiegu występować mogą również zaburzenia koncentracji i drażliwość, a także bóle głowy i brzucha.

Okazuje się również, że mimo usunięcia pasożyta, wywołana przez niego infekcja nadal może zaburzać funkcje bariery jelitowej. Bardzo częste są również nawroty.

Jak znaczny wpływ na zdrowie psychiczne człowieka mają powikłania Giardiozy pokazuje badanie przeprowadzone w Norwegii. W 2004 roku w Bergen doszło do zanieczyszczenia wody pitnej cystami lamblii. Pięć lat później grupa naukowców przeprowadziła badanie ankietowe, którym objęto wszystkie osoby, które po owym wydarzeniu otrzymały diagnozę Giardiozy potwierdzoną badaniami laboratoryjnymi. W badaniu uwzględniono 53 pacjentów. Zespół chronicznego zmęczenia (CFS) rozpoznano u ponad 54%. Przewlekł zmęczenie spowodowane inną etiologią rozpoznano u 24,5%, dodatkowo u pięciu z tych pacjentów wystąpił bezdech senny / zespół obturacyjnego bezdechu sennego, sześciu miało depresję i pięciu zaburzenia lękowe.

Dodatkowo sama regeneracja kosmków jelitowych zajmuje minimum 6 tygodni.

Objawy oraz ich nasilenie najprawdopodobniej zależą od wielu czynników, w tym od stanu układu odpornościowego gospodarza, wieku i stanu odżywienia organizmu, genotypu szczepu, dawki zakaźnej i ewentualnie koinfekcji. Konsekwencje zakażenia Giardia są wyraźnie wieloczynnikowe i obejmują zarówno czynniki gospodarza, jak i pasożyta, a także procesy immunologiczne i nieimmunologiczne błony śluzowej.

Obecnie dostępne badania na obecność Giardia intensinalis obejmują badanie:

antygenu Giardia intensinalis (GSA-65) w kale,
przeciwciała Giardia intensinalis IgM w surowicy, które wskazuje na aktywną ostra fazę zakażenia
przeciwciała Giardia intensinalis IgG w surowicy, które wskazują na postać przewlekłą bądź przebytą infekcję,
badanie parazytologiczne (na obecność pasożytów kale) – gdzie diagnosta laboratoryjny może fizycznie zauważyć pod mikroskopem cysty i komórki lamblii.

Niestety lamblie potrafią produkować środki immunostymulujące – przez co “układają” sobie nasz układ odpornościowy pod własne potrzeby i nawet przy ich obfitym wzroście przeciwciała potrafią wyjść ujemnie.

Dodatkowo na obecność zakażenia Giardia intensinalis wskazuje podwyższony poziom kwasu p-hydroksyfenylooctowego jako elementu badania kwasów organicznych w moczu.

Giardia bytując głównie w jelicie cienkim oraz wątrobie (w szczególności w woreczku żółciowym) bardzo mocno zaburza jej pracę, dzięki temu pośrednio na jej obecność mogą wskazywać:

zaburzony obraz wątroby w badaniu ultrasonograficznym: powiększenie, nieprawidłowości dotyczące dróg żółciowych, a także pogrubienie ścianek jelita cienkiego sugerujące stany zapalne;
podwyższone próby wątrobowe – ALT, AST,
niskie żelazo, ferrytyna, witamina B12 we krwi,
w morfologii: podwyższone monocyty, eozynofile, niska hemoglobina, obniżony hematokryt, niski wskaźnik anizocytozy (zróżnicowania wielkości krwinek), wysokie MPV – najczęściej razem;
w posiewie kału (CSA oraz mikrobiologia kału) – obecność Streptococcusów we florze komensalnej, bardzo wysoki (4+) lub bardzo niski (1+) poziom Clostridium spp. oraz zazwyczaj bardzo nikły wzrost lub totalny brak wzrostu bakterii ze szczepu Lactobacillus spp.;
zaburzenia wydzielnictwa żółci – odbarwione, często żółte stolce, złe samopoczucie po spożyciu posiłków zawierających tłuszcze, a także po spożyciu ziół,
czkawka w okresie pełni/nowiu, a także nasilenie dolegliwości.

Co może pomóc w walce z lambliami?

Nie spożywaj nieprzegotowanej wody – chlorowanie nie zabija Giardii lamblii,
Unikaj kąpieli w zbiornikach wodnych zasiedlonych przez bobry,
Dbaj o regularne odrobaczanie zwierząt domowych,
Pilnuj higieny rąk, w szczególności u małych dzieci,
Dbaj o dietę bogatą w świeże (“żywe”) owoce i warzywa, a także zioła – nieobrobione termicznie, niemrożone – by pasożytom nie odpowiadały warunki siedliskowe w Twoim przewodzie pokarmowym,
Unikaj słodzonych napojów i żywności wysokoprzetworzonej,
Dobrze by Twoja dieta nie bazowała głównie na owocach, produktach mącznych, zbożach, ziarnach czy słodyczach – stwarzasz wówczas idealne warunki dla zaburzenia mikro- i makroflory jelitowej,
KONIECZNIE dbaj o dobre dokwaszenie żołądka – jeśli kwas solny i enzymy trawienne występują w odpowiedniej ilości to pierwszy krok do sukcesu – większość połkniętych jaj i cyst pasożytów ma szanse zostać zneutralizowana, jeszcze przed wejściem do światła jelita!

Jeśli jesteś nosicielem lamblii masz kilka wyjść:

możesz zadziałać naturalnie stosując preparaty ziołowe na odrobaczanie, szczególnie skuteczna w przypadku lambliozy jest berberyna,
udać się do lekarza, który przepisze Tobie leki na odrobaczanie (np. Vermox, Zentel) lub w poważnych przypadkach antybiotyk (np. Macmirror, Orungal).
zawsze podczas walki z pasożytami pamiętaj o osłonie przeciwpaciorkowcowej (ponieważ pasożyty koegzystują ze Streptococcusami).

Zapraszamy również do doczytania, co na temat pasożytów mówiła dr Irena Wartołowska:

Pasożyty a astma (dr Irena Wartołowska)

oraz doktor Ozimek: http://dietetyk-slask.pl/blog/list-otwarty-dr-ozimka

Źródła: